Maskeli Depresyon Nedir? Maskeli Depresyon Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Maskeli Depresyon ve Bilişsel Davranışçı Terapi: Gizli Bir Tehditle Mücadele
Depresyon, günümüzün en yaygın ruh sağlığı sorunlarından biridir. Ancak bazı bireyler, klasik depresyon belirtilerini göstermeden bu rahatsızlığa yakalanabilir. Bu durum, maskeli depresyon olarak adlandırılır. Maskeli depresyon, adı üstünde, kişinin depresyonunu başka şekillerde dışa vurduğu bir rahatsızlıktır. Bu yazıda, maskeli depresyonun ne olduğu, belirtileri ve Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ile nasıl tedavi edilebileceği ele alınacaktır.
Maskeli Depresyon Nedir?
Maskeli depresyon, depresyon belirtilerinin tipik depresyondan farklı olarak daha örtük bir şekilde yaşandığı bir durumdur. Kişi, bu durumu genellikle fiziksel belirtiler veya farklı ruhsal belirtilerle gösterir. Çoğu zaman, depresif duygular açıkça hissedilmez, bunun yerine yorgunluk, baş ağrısı, mide problemleri veya huzursuzluk gibi fiziksel şikayetlerle kendini gösterir. Ayrıca, kişiler sosyal hayatta aktif görünebilirler ve hatta iş hayatlarında başarılarını sürdürebilirler. Bu nedenle, maskeli depresyon, bazen fark edilmesi zor bir rahatsızlık olabilir.
Maskeli depresyonu tanımak zor olabilir çünkü belirtiler genellikle depresyonla özdeşleştirdiğimiz klasik belirtiler değildir. Bu durumda kişi, duygusal belirtileri maskelemeye çalışırken fiziksel şikayetler ön planda olabilir. İşte bazı yaygın maskeli depresyon belirtileri:
• Kronik yorgunluk: Yeterli uykuya rağmen sürekli yorgunluk hali.
• Somatik şikayetler: Sürekli baş ağrısı, kas ağrıları veya sindirim sorunları.
• Sinirlilik veya öfke patlamaları: Küçük olaylar karşısında aşırı sinirlenme ya da öfke nöbetleri.
• Alkol veya madde kullanımı: Duygusal boşluğu doldurmak için aşırı alkol veya madde kullanımı.
• İçe kapanma: Sosyal ilişkilerden kaçınma ve yalnız kalmayı tercih etme.
Maskeli Depresyonun Nedenleri
Maskeli depresyonun ortaya çıkmasının arkasında birçok sebep olabilir. Kişinin yaşadığı çevresel faktörler, genetik yatkınlıklar veya kişilik özellikleri, maskeli depresyonun gelişimine zemin hazırlayabilir. Özellikle, duygularını ifade etmekte zorlanan kişiler, duygusal acılarını fiziksel belirtilerle maskeler. Ayrıca, toplumun depresyona yüklediği damgalamalar nedeniyle bazı kişiler duygularını bastırma eğiliminde olabilirler.
Maskeli Depresyon ve Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), depresyonun tedavisinde oldukça etkili bir yöntemdir. Maskeli depresyonda da BDT, kişinin depresyon belirtilerini tanımasına, duygusal acısını anlamasına ve bu acıya sağlıklı şekilde yanıt vermesine yardımcı olur.
BDT, düşünce kalıplarını ve davranışları inceleyerek, kişinin kendi zihinsel süreçlerini anlamasını sağlar. Maskeli depresyonda, kişi genellikle hissettiği duyguların farkında değildir ya da onları fiziksel sorunlar olarak yorumlar. BDT, bireyin duygularıyla bağlantı kurmasına, olumsuz düşüncelerini tanımasına ve bu düşüncelerle başa çıkma becerileri geliştirmesine olanak tanır.
BDT’nin Maskeli Depresyon Tedavisindeki Aşamaları
1. Farkındalık Kazanma: İlk aşamada, terapist, kişinin depresyonun farkına varmasına yardımcı olur. Maskeli depresyonun belirtileri, kişinin fark edemeyeceği kadar örtük olabilir. Bu yüzden kişinin hem bedensel hem de duygusal deneyimlerini anlaması sağlanır.
2. Olumsuz Düşünceleri Tanıma: BDT’nin temel ilkelerinden biri, kişinin olumsuz düşünce kalıplarını fark etmesidir. Maskeli depresyonda, bu olumsuz düşünceler genellikle bilinçaltında saklıdır. Terapist, kişinin bu düşünceleri açığa çıkarmasına yardımcı olur.
3. Düşünce-Davranış Bağlantısı: Olumsuz düşüncelerle kişinin davranışları arasındaki ilişki incelenir. Maskeli depresyonda, olumsuz düşünceler genellikle fiziksel belirtilerle kendini gösterir. BDT, bu bağlantıyı güçlendirerek kişinin düşüncelerini yeniden yapılandırmasına yardımcı olur.
4. Davranışsal Değişiklikler: Terapinin bu aşamasında, kişi sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmeye başlar. Fiziksel şikayetler yerine duygusal tepkiler üzerinde çalışılır ve depresif düşüncelerin yerine daha sağlıklı düşünceler koyulmaya çalışılır.
Sonuç
Maskeli depresyon, fark edilmesi zor ancak ciddi sonuçları olabilen bir ruh sağlığı sorunudur. Kişinin depresyonunu fiziksel belirtilerle maskeliyor olması, sorunun ortadan kalktığı anlamına gelmez. Aksine, bu durum kişinin hem fiziksel hem de ruhsal sağlığını tehlikeye atabilir. Bilişsel Davranışçı Terapi, maskeli depresyonun tedavisinde oldukça etkili bir yöntemdir. Bu terapi yöntemi, kişinin hem duygusal hem de fiziksel belirtilerle başa çıkmasına, olumsuz düşüncelerini tanımasına ve daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmesine olanak tanır.
Eğer siz ya da bir yakınınız, bu tür belirtiler yaşıyorsa, bir uzmandan destek almak önemli bir adımdır. Maskeli depresyon, profesyonel yardım ile tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır ve zamanla daha sağlıklı bir zihinsel ve fiziksel dengeye kavuşmak mümkündür.
Unutma! Yalnız değilsin.
Uzm. Klinik Psikolog Ferkan Ayyıldız Psikoloji Merkezi